Alokazja to roślina – legenda, rodzaj z rodziny obrazkowatych słynny z powodu swojej piękności, ale też… trudności w uprawie. Na forach miłośników roślin nie raz spotkamy się z jej złośliwym przezwiskiem – eutanazja. Alokazja rzeczywiście ma swoje kaprysy, ale jeśli zrozumiemy jej naturę i opanujemy zasady pielęgnacji, może odwdzięczyć się nam z nawiązką, zostając klejnotem zielonej kolekcji. O tym, jak poskromić alokazję i zapewnić jej najlepsze możliwe warunki, przeczytasz w naszym kompleksowym poradniku roślinnym.
Wygląd, pochodzenie i środowisko naturalne
Alokazja znana też jako zakleśń to wyjątkowa roślina z rodziny obrazkowatych. Jej charakterystycznymi elementami są okazałe, strzałkowate liście i długie, smukłe łodygi wyrastające z bulw. Mimo podobnego kształtu liście mogą zdecydowanie różnić się szerokością. Jedne bardziej przypominają okrągłe serca (alokazja gageana), inne wąski grot (alokazja micholitziana frydek). Ich brzegi mogą być obłe (alokazja black velvet) bądź pofalowane (alokazja sanderiana nobilis). Ze względu na kształt i rozmiar liści roślina zyskała sobie przydomek ucho słonia.
W warunkach naturalnych występuje na terenach Azji południowo-wschodniej (od Himalajów, przez regiony tropikalne i subtropikalne), zachodniego Pacyfiku i wschodniej Australii. Rodzaj liczy prawie 80 gatunków, z których część to endemity, czyli rośliny występujące tylko w jednym, określonym miejscu na ziemi.
Naturalnym siedliskiem alokazji są lasy deszczowe i bagna, najczęściej na terenach nizinnych. Stale wilgotne warunki to konieczność dla większości gatunków tej rośliny.
Obecnie alokazja zyskała sobie popularność także w Europie jako kolekcjonerska roślina domowa. Ceniona jest przede wszystkim za swoje dekoracyjne liście, gdyż jej kwitnienie jest bardzo rzadkie, a same kwiaty to mało imponujące białe pochewki, które często usuwa się, aby niepotrzebnie nie marnowały sił witalnych rośliny.
Różnorodność i mnogość gatunków powoduje, że chętnie wybieramy alokazję, aby ozdobiła nasze mieszkania i wniosła do nich tropikalny nastrój.
Jak wybrać alokazję w sklepie i przetransportować ją do domu?
Pierwszym, niezwykle istotnym elementem na drodze przyjaźni z alokazją jest wybór odpowiedniego egzemplarza i bezpieczne sprowadzenie go w progi nowego domu.
Dobra, zdrowa roślina ma lekko wilgotną ziemię w doniczce i jędrne, sterczące ku górze liście osadzone na stosunkowo długich ogonkach. Idealny egzemplarz będzie miał dwie lub więcej sadzonek w doniczce. Istotne jest także sprawdzenie sklepowej alokazji na okoliczność pasożytów i chorób. Wybierając roślinę, zwróć uwagę na to, czy nie ma ona przebarwień, białych osadów, pajęczynek, brązowych plam czy kropek na liściach i łodygach ani pleśni na podłożu.
Alokazje bez względu na gatunek źle znoszą nagłe zmiany temperatur i warunków, więc bardzo istotne jest ich odpowiednie zabezpieczenie na czas transportu. Przed wyjściem z ciepłego sklepu, szczególnie w okresie jesienno-zimowym, zabezpiecz nową roślinę przed wiatrem i chłodem, wkładając ją do kilku papierowych toreb lub owijając kawałkiem materiału.
Jakie stanowisko będzie najlepsze dla alokazji?
Nasłonecznienie
Kolejnym krokiem na drodze do sukcesu w uprawie wymagającej rośliny jest stanowisko – wybierz miejsce jasne, ale nie na pełnym słońcu. Alokazje wolą stanowiska ze światłem rozproszonym. Dodatkowo bardzo źle znoszą przeciągi czy mroźny wietrzyk w swoim otoczeniu, dlatego wybierz miejsce, w którym raczej nie ma ruchu powietrza. Idealny byłby parapet nieotwieranego okna wschodniego lub północnego. W przypadku południowych i zachodnich stanowisk spróbuj rozproszyć promienie słoneczne firanką czy innymi roślinami.
W naturalnym środowisku alokazje mają stale zapewnione ciepłe i wilgotne powietrze. Jeśli chcesz, aby Ciebie w domu czuły się dobrze, musisz zadbać o odwzorowanie tych warunków.
Temperatura
Optymalna temperatura dla alokazji wiosną i latem to około 22-28°C. W okresie zimowym, gdy roślina przechodzi w stan spoczynku, również możesz trzymać ją w temperaturze pokojowej, jednak zadbaj, aby nie spadała ona poniżej 18°C.
Wilgotność powietrza
Aby zachwycać swoim efektownym wyglądem, alokazja potrzebuje podwyższonej wilgotności powietrza. Zdrowy rozwój zapewnią roślinie wartości przynajmniej 50%. Szczególnie istotne będzie to dla gatunków o aksamitnych, welurowych liściach jak alokazja black velvet lub alokazja micholitziana frydek, które na zbyt suche powietrze mogą zareagować zasychaniem liści i zwiększonym prawdopodobieństwem infekcji przędziorka.
Najlepiej do podniesienia wilgotności wykorzystać nawilżacz powietrza lub podstawkę z mokrym keramzytem, który parując, stworzy wokół rośliny idealne, tropikalne warunki. Odradzamy spryskiwanie i zraszani liści wodą, gdyż wilgoć w połączeniu z ciepłem może niestety zaowocować chorobami grzybowymi liści.
Kiedy przesadzać i jakie podłoże wybrać?
Kiedy przesadzać alokazję?
Alokazję należy przesadzić po przyniesieniu ze sklepu. Jeśli w domowym ogrodnictwie stawiasz dopiero pierwsze kroki, najlepszym wyborem będzie doniczka gliniana, której porowate ścianki pozwolą na odparowanie nadmiaru wody.
Alokazje przesadzamy także, gdy wyrosną z poprzedniej doniczki. Nowa doniczka powinna być kilka numerów większa, gdyż system korzeniowy tej rośliny szybko się rozrasta. Starszym roślinom, które nie rosną już tak szybko, wystarczy wymiana górnej warstwy ziemi raz do roku, na wiosnę.
Jaka mieszanka ziemi będzie odpowiednia?
Wybierając mieszankę ziemi, musimy pamiętać, że alokazja nie znosi zastoju wody w korzeniach. Należy zapewnić jej żyzną, a jednocześnie przepuszczalną mieszankę ziemi o lekko kwaśnym odczynie pH.
Dobre podłoże powinno składać się z około 50% ziemi (30 % kwaśnego torfu, 20% ziemi uniwersalnej dobrej jakości) i 50% dodatków rozluźniających (dobrze sprawdzi się kokos w postaci włókna i chipsów, wermikulit, perlit czy kora). Nie można także zapomnieć o drenażu, czyli 2-3 centymetrowej warstwie keramzytu na dnie doniczki.
Wykonując zabiegi pielęgnacyjne przy alokazji, należy pamiętać o zabezpieczaniu dłoni rękawiczkami. Roślina wydziela trujący sok, który może podrażnić skórę, błony śluzowe i w przypadku połknięcia spowodować zatrucie. Jeśli w Twoim domu są dzieci i/lub zwierzęta zadbaj, aby alokazja była poza ich zasięgiem.
Jak podlewać alokazję?
W kwestii podlewania alokazja wymaga wyczucia i czujności na sygnały, które wysyła za pośrednictwem swojego wyglądu oraz poziomu wilgotności podłoża. Jest ona bowiem wrażliwa zarówno na niedobór, jak i nadmiar wody. Najlepszym wyborem będzie regularne, ale umiarkowane podlewanie.
W okresie wegetacyjnym (wiosna, lato) podlewaj alokazję, gdy wierzch podłoża przeschnie, pamiętając, że oczekuje stale lekko wilgotnego podłoża (nie mylić z mokrym!). Najlepiej robić to małymi dawkami, przegotowaną i odstaną wodą w temperaturze pokojowej. Ta wymagająca roślina bardzo nie lubi wody z kranu i może to zademonstrować plamami i zasychaniem końcówek liści.
Możesz także wykorzystać sposób podlewania od dołu poprzez tzw. podsiąkanie. Polega ono na nalaniu wody na podstawkę i poczekaniu kilkunastu minut, aż roślina wchłonie ją przez dziurki w doniczce.
Zimą zaprzestań podlewania, aby pozwolić roślinie przejść w stan spoczynku. Nie zdziw się, jeśli przy okazji piękne liście zaczną żółknąć i obumierać – zostaw bulwy i poczekaj do wiosny, a alokazja z pewnością odbije i znów uraczy Cię egzotycznym wyglądem.
Dlaczego liście alokazji żółkną i opadają?
Tutaj chcemy Cię uspokoić – wbrew pozorom alokazję całkiem trudno zabić! Nie wpadaj więc w panikę na widok najstarszych liści, które zaczynają żółknąć. W przypadku tej rośliny (jak i wielu innych) jest to naturalnym etapem rozwoju lub reakcją na zmianę warunków. Niekiedy alokazja sama pozbywa się najstarszych liści, pobierając z nich składniki do wytworzenia i odżywienia nowych. Pamiętaj więc, żeby nie usuwać żółtych liści dopóki same nie uschną, nawet jeśli bardzo Cię to kusi! Najważniejsze w odtworzeniu pięknej i zdrowej rośliny są bulwy. Nawet jeśli nasza arystokratka odrzuci wszystkie liście – nie znaczy to, że wszystko skończone! Prawdopodobnie roślina po prostu potrzebuje okresu spoczynku. Ustaw ją zatem w widnym miejscu, ogranicz podlewanie i oczekuj cierpliwie na jej młode, urzekające liście, które powinny pojawić się wiosną.
Jak nawozić alokazję?
Aby nasza tropikalna hrabina czuła się zaopiekowana i cieszyła oczy przez długi czas, musimy zadbać o jej zdrowie i dobre odżywienie. W tym celu od czasu do czasu warto wspomóc ją nawozami, które wspomogą wzrost i piękne wybarwianie się liści.
Nawożenie powinno odbywać się w okresie wiosenno-letnim, kiedy roślina najintensywniej rośnie. Jesienią i zimą nie nawozimy, gdyż zamiast pomóc, mogłoby to alokazji zaszkodzić.
Najlepiej wybrać wieloskładnikowe, płynne preparaty do roślin ozdobnych lub kwitnących bądź nawozy organiczne i zasilać roślinę co około 2 tygodnie lub zgodnie ze wskazówkami producenta.
Rozmnażanie alokazji
Alokazję najczęściej rozmnaża się poprzez podział odrostów korzeniowych. Najlepiej zrobić to wiosną, ewentualnie wczesnym latem, kiedy roślina jest w najlepszej formie do wzrostu i regeneracji.
Do podziału używamy czystego, zdezynfekowanego nożyka, którym odcinamy małe bulwki (średnicy ok. 2-3 cm) powstałe w systemie korzeniowym rośliny – tak zwane odrosty od bulwy macierzystej. Rany po cięciach smarujemy węglem aktywnym, a bulwki, z których wyrosną młode alokazje, kładziemy w przezroczystych pojemnikach na wilgotnym mchu lub perlicie i umieszczamy na kaloryferze, ponieważ ciepło sprzyja ukorzenianiu. Warto także przykryć pojemniki z młodymi bulwkami folią spożywczą, aby stworzyć im wilgotny mikroklimat. Gdy wypuszczą kilkucentymetrowe korzenie, młode alokazje można posadzić w ziemi lub podłożu hydroponicznym.
Więcej o rozmnażaniu i ukorzenianiu roślin doniczkowych przeczytasz w naszym artykule.
Jakie choroby i szkodniki atakują alokazje?
Do najczęstszych chorób atakujących alokazję należą te grzybowe. Zazwyczaj pojawiają się one na skutek niewłaściwej pielęgnacji – przelania lub obfitego zraszania. Ich objawem są brązowe lub szare plamy na liściach oraz wiotkie, słabe łodygi. Do zwalczenia chorób grzybowych roślin najlepiej wybrać profesjonalne preparaty, tzw. fungicydy, które dzięki specjalnie dobranym składnikom pomogą skutecznie uporać się z problemem.
Niestety alokazja nie ma szczęścia także w kwestii pasożytów. Często za cel ataku wybierają ją przędziorki, wełnowce, mszyce czy tarczniki. O inwazji szkodników świadczyć może to, że na liściach pojawiają się różnego rodzaju plamy, osady czy wżerki. O ich skutecznym zwalczaniu przeczytasz w naszych artykułach.
Popularne gatunki
Alokazja polly/ alokazja amazońska (alocasia amazonica)
Niezwykłe ciemnozielone liście z kontrastowym jasnym unerwieniem w kształcie wydłużonej litery V to charakterystyczna cecha tego gatunku. Alokazja polly to kultowa odmiana wśród wszystkich roślinnych koneserów.
Alokazja sanderiana nobilis (alocasia sanderiana nobilis)
Ta odmiana to gratka dla prawdziwych roślinnych koneserów. Liście alokazji sanderiana są kształtu wydłużonej i pofalowanej litery V, ciemnozielone, o białym unerwieniu.
Alokazja cuprea red secret (alocasia cuprea)
Największą ozdobą tego gatunku są bordowo-ciemnozielone, skórzaste blaszki liściowe. Ta tajemnicza dama będzie elegancką ozdobą mieszkania.
Alokazja black velvet
Odmiana hipnotyzująca welwetowymi, ciemnozielonymi liśćmi o kontrastowym, jasnym unerwieniu. Jak wszystkie gatunki o aksamitnych liściach wymaga dużej wilgotności powietrza.
Zobacz alokazję black velvet baby w naszym sklepie.
Alokazja pink dragon
Niezwykłą właściwością tej odmiany są jasnoróżowe łodygi. Poza nimi alokazja pink dragon zachwyca także smoczymi liśćmi o skórzastej fakturze i ciemnozielonym wybarwieniu z jasnym unerwieniem.
Alokazja low rider
Charakterystyczną i niepowtarzalną cechą tej odmiany są mocno pofałdowane, duże liście w soczyście zielonym kolorze. Nie można także pominąć mięsistych łodyg, dzięki którym dla niewprawnego oka alokazja low rider może przypominać rabarbar lub sałatę!
Alokazja micholitziana frydek (alocasia micholitziana)
Odmiana o oszałamiających, welwetowych blaszkach liściowych, które kolekcjonerom śnią się po nocach! W uprawie domowej ucieszy ją duża wilgotność powietrza.
Alokazja cucullata (alocasia cucullata)
Ten gatunek jest uznawany za jedną z łatwiejszych w uprawie alokazji. Oprócz tego bywa także nazywany „ręką Buddy”, a niektórzy uznają, że jest rośliną przynoszącą szczęście. Kto wie, może warto przekonać się czy to prawda?
Alokazja gageana (alocasia gageana)
Alokazja o dużych liściach przypominających zielone wachlarze! Razem z długimi, zielonymi łodygami tworzą one pokrój, który będzie widowiskową ozdobą każdego domu.
Alokazja lauterbachiana (alocasia lauterbachiana)
Liście tej odmiany zaskakują wydłużonym, szpiczastym i karbowanym na brzegach kształtem. Kolorystyka łącząca ciemną zieleń i bordo wprowadzi do mieszkania powiew elegancji!
Alokazja zebrina (alocasia zebrina)
Charakterystyczne dla tej odmiany są delikatne cętki na smukłych łodygach oraz soczyście zielone, skórzaste liście w kształcie grotu strzały. Alokazja zebrina będzie pięknym i egzotycznym akcentem we wnętrzu.
Dlaczego warto mieć w swojej kolekcji alokazje?
Mamy nadzieję, że przeczytanie naszego artykułu pomogło Ci poznać i zrozumieć wymagania roślinnej artystokratki, jaką niewątpliwie jest alokazja oraz docenić jej zalety. Uprawa alokazji początkowo bywa skomplikowana, gdyż roślina ta ma niemałe potrzeby. Są one jednak uzasadnione w obliczu tego, czym nas w zamian za spełnienie odpowiednich warunków wynagradza.
Niekwestionowaną zaletą jest wartość dekoracyjna alokazji. Na roślinnym rynku dostępnych jest mnóstwo gatunków o różnych cechach – wybarwieniu, kształtach, a nawet wymaganiach pielęgnacyjnych. Wszystkie łączy jednak wspaniały, dekoracyjny wygląd, który cieszy oczy i ozdabia nasze domy nieporównywalnie do innych, skromniejszych roślin. Nie dziwi więc, że wielu kolekcjonerów na swój 'gatunek numer 1′ wybiera właśnie alokazję.
Nie jest jednak powiedziane, że sukces w uprawie tej rośliny można odnieść tylko po długich latach przygotwań. Oczywiście będą one bardzo pomocne, ale naszym zdaniem poza nimi liczą się także chęci i zaangażowanie. Z tego powodu, jeśli jeszcze nie masz żadnego doświadczenia z alokazją, ale czujesz, że chciał_byś sprobować swoich sił, nie wahaj się – wybierz którąś z bardziej popularnych odmian i zastosuj się do naszych wskazówek, a może rozpocznie się Twoja wspaniała przygoda z tym gatunkiem!
Czekamy na zdjęcia Twoich okazów! Pamiętaj, że w razie wątpliwości lub problemów z uprawą roślin zawsze służymy radą!