Alokazja – odmiany, pielęgnacja, przesadzanie i podlewanie, czyli jak okiełznać fanaberie królowej?

Alokazja to roślina – legenda, rodzaj z rodziny obrazkowatych słynny z powodu swojej piękności, ale też… trudności w uprawie. Na forach miłośników roślin nie raz spotkamy się z jej złośliwym przezwiskiem – eutanazja.

Alokazja rzeczywiście ma swoje kaprysy, ale jej liście, charakteryzują się unikalną teksturą, kolorem oraz wyjątkowym wyglądem. To przyciągają uwagę kolekcjonerów i miłośników roślin. Jeśli zrozumiemy jej naturę i opanujemy zasady pielęgnacji, może odwdzięczyć się nam z nawiązką, zostając klejnotem zielonej kolekcji. O tym, jak poskromić alokazję i zapewnić jej najlepsze możliwe warunki, przeczytasz w naszym kompleksowym poradniku roślinnym.

Wygląd, pochodzenie i środowisko naturalne

Alokazja, należy do grupy roślin zielonych z rodziny obrazkowatych. Alokazja znana jest też jako zakleśń. Jej charakterystycznymi elementami są okazałe, strzałkowate liście i długie, smukłe łodygi wyrastające z bulw. Mimo podobnego kształtu, liście mogą zdecydowanie różnić się szerokością. Jedne bardziej przypominają okrągłe serca (alokazja gageana, alocasia wentii), a inne wąski grot (alokazja micholitziana frydek). Ich brzegi mogą być obłe (alokazja black velvet, alocasia melo) bądź z falistymi zakończeniami (alokazja sanderiana nobilis).

Ze względu na kształt i rozmiar liści roślina zyskała sobie przydomek ucho słonia. Ważnym elementem budowy alokazji jest podziemna łodyga, z której wyrastają liście i ogonki, co wpływa na różnorodność odmian rośliny.

W naturze występuje na terenach Azji południowo-wschodniej (od Himalajów, przez regiony tropikalne i subtropikalne), zachodniego Pacyfiku, archipelagu Malajskiego i wschodniej Australii. Rodzaj liczy prawie 80 gatunków, z których część to endemity, czyli rośliny występujące tylko w jednym, określonym miejscu na Ziemi.

Naturalnym siedliskiem alokazji są lasy deszczowe i bagna, najczęściej na terenach nizinnych. Stale wilgotne warunki to konieczność dla większości gatunków tej rośliny.

Różnorodne odmiany i popularność alkokazji

Obecnie alokazja zyskała sobie popularność także w Europie jako kolekcjonerska roślina domowa. Ceniona jest przede wszystkim za swoje oryginalne liście. Jej kwitnienie jest rzadkie, a same kwiaty to mało imponujące białe pochewki, które często usuwa się, aby niepotrzebnie nie marnowały sił witalnych rośliny.

Różnorodność i mnogość gatunków alokazji powoduje, że chętnie wybieramy tę roślinę, aby ozdobiła nasze mieszkania i wniosła do nich tropikalny nastrój. W warunkach domowych alokazja zazwyczaj osiąga mniejsze rozmiary niż w naturalnym środowisku. Wymaga specyficznej pielęgnacji, w tym odpowiedniej wilgotności i optymalnego miejsca do jej ustawienia.

Jak wybrać alokazję w sklepie i przetransportować ją do domu?

Pierwszym, niezwykle istotnym elementem na drodze przyjaźni z alokazją jest wybór odpowiedniego egzemplarza i bezpieczne sprowadzenie go w progi nowego domu.

Dobra, zdrowa roślina ma lekko wilgotną ziemię w doniczce i jędrne, sterczące ku górze liście osadzone na stosunkowo długich ogonkach. Idealny egzemplarz będzie miał dwie lub więcej sadzonek w doniczce. Istotne jest także sprawdzenie sklepowej alokazji na okoliczność pasożytów i chorób. Wybierając roślinę, zwróć uwagę na to, czy nie ma ona przebarwień, białych osadów, pajęczynek, brązowych plam czy kropek na liściach i łodygach ani pleśni na podłożu.

Alokazje, bez względu na gatunek, źle znoszą nagłe zmiany temperatur i warunków. Zatem bardzo istotne jest ich odpowiednie zabezpieczenie na czas transportu. Przed wyjściem z ciepłego sklepu, szczególnie w okresie jesienno-zimowym, zabezpiecz nową roślinę przed wiatrem i chłodem. Możesz to zrobić przykładowo wkładając ją do kilku papierowych toreb lub owijając kawałkiem materiału.

Wielkość rośliny

Każda alokazja jest inna i wprowadza do wnętrz niepowtarzalną atmosferę dzięki swoim niezwykłym kształtom i kolorom liści, a także w przypadku niektórych gatunków także łodyg (nawet z motywem zebry!). Decydując się na konkretny gatunek, warto również wziąć pod uwagę wielkość rośliny, aby pasowała do przestrzeni, w której ma się znaleźć. Warto pamiętać, że przy odpowiedniej pielęgnacji alokazje potrafią osiągnąć imponujące rozmiary.

Jakie stanowisko będzie najlepsze dla alokazji?

Nasłonecznienie

Kolejnym krokiem na drodze do sukcesu w uprawie wymagającej rośliny jest stanowisko. Wybierz miejsce jasne, ale nie na pełnym słońcu. Alokazje wolą stanowiska z dużą ilością rozproszonego światła. Dodatkowo bardzo źle znoszą przeciągi czy mroźny wietrzyk w swoim otoczeniu, dlatego wybierz miejsce, w którym raczej nie ma ruchu powietrza. Idealny byłby parapet nieotwieranego okna wschodniego lub północnego. W przypadku południowych i zachodnich stanowisk spróbuj rozproszyć promienie słoneczne firanką czy innymi roślinami.

W naturalnym środowisku alokazje mają stale zapewnione ciepłe i wilgotne powietrze. Jeśli chcesz, aby Ciebie w domu czuły się dobrze, musisz zadbać o odwzorowanie tych warunków. W warunkach domowych pojawiają się jednak rzadko kwiaty i owoce, co podkreśla trudności związane z uprawą tej rośliny w sztucznych, domowych warunkach.

Temperatura powietrza

Optymalna temperatura dla alokazji wiosną i latem to około 22-28°C. W okresie zimowym, gdy roślina przechodzi w stan spoczynku, również możesz trzymać ją w temperaturze pokojowej. Zadbaj jednak, aby nie spadała ona poniżej 18°C.

Wilgotność powietrza

Aby zachwycać swoim efektownym wyglądem, alokazja potrzebuje podwyższonej wilgotności powietrza. Zdrowy rozwój zapewnią roślinie wartości przynajmniej 50%. Szczególnie istotne będzie to dla gatunków o aksamitnych, welurowych liściach, jak alokazja black velvet lub alokazja micholitziana frydek. Takie rośliny na zbyt suche powietrze mogą zareagować zasychaniem liści i zwiększonym prawdopodobieństwem infekcji przędziorka.

Najlepiej do podniesienia wilgotności wykorzystać nawilżacz powietrza lub podstawkę z mokrym keramzytem, który parując, stworzy wokół rośliny idealne, tropikalne warunki. Odradzamy spryskiwanie i zraszani liści wodą, gdyż wilgoć w połączeniu z ciepłem może niestety zaowocować chorobami grzybowymi liści.

Kiedy przesadzać i jakie podłoże wybrać?

Kiedy przesadzać alokazję?

Alokazję należy przesadzić po przyniesieniu ze sklepu. Jeśli w domowym ogrodnictwie stawiasz dopiero pierwsze kroki, najlepszym wyborem będzie doniczka gliniana, której porowate ścianki pozwolą na odparowanie nadmiaru wody.

Alocasia powinna być przesadzona także, gdy wyrośnie z poprzedniej doniczki. Nowa doniczka powinna być kilka rozmiarów większa, gdyż system korzeniowy tej rośliny szybko się rozrasta. Starszym roślinom, które nie rosną już tak szybko, wystarczy wymiana górnej warstwy ziemi raz do roku, na wiosnę.

Jaka mieszanka ziemi będzie odpowiednia?

Wybierając mieszankę ziemi, musimy pamiętać, że alokazja nie znosi zastoju wody w korzeniach. Należy zapewnić jej żyzną, a jednocześnie przepuszczalną mieszankę ziemi o lekko kwaśnym odczynie pH.

Dobre podłoże powinno składać się z około 50% ziemi (30 % kwaśnego torfu, 20% ziemi uniwersalnej dobrej jakości) i 50% dodatków rozluźniających (dobrze sprawdzi się kokos w postaci włókna i chipsów, wermikulit, perlit czy kora). Nie można także zapomnieć o drenażu, czyli 2-3 centymetrowej warstwie keramzytu na dnie doniczki. Stworzyliśmy gotową mieszankę podłoża dla roślin obrazkowatych (tzw. “bigos”), która jest lekka i przepuszczalna.

Uprawa alokazji może odbywać się z powodzeniem także w uprawie hydroponicznej.

Wykonując zabiegi pielęgnacyjne przy alokazji, należy pamiętać o zabezpieczaniu dłoni rękawiczkami. Roślina wydziela trujący sok, który może podrażnić skórę, błony śluzowe i w przypadku połknięcia spowodować zatrucie. Jeśli w Twoim domu są dzieci i/lub zwierzęta zadbaj, aby alocasia była poza ich zasięgiem.

Warto również pamiętać o odpowiednim doborze podłoża i nawozów dla roślin zielonych, co jest kluczowe dla ich zdrowia i prawidłowego wzrostu.

Jak podlewać alokazję?

W kwestii podlewania alokazja wymaga wyczucia i czujności na sygnały, które wysyła za pośrednictwem swojego wyglądu oraz poziomu wilgotności podłoża. Jest ona bowiem wrażliwa zarówno na niedobór, jak i nadmiar wody. Najlepszym wyborem będzie regularne, ale umiarkowane podlewanie. W warunkach domowych alokazja potrzebuje szczególnej uwagi. Należy zapewnić jej odpowiednią wilgotność i optymalne miejsce do ustawienia.

W okresie wegetacyjnym (wiosna, lato) podlewaj alokazję, gdy wierzch podłoża przeschnie, pamiętając, że oczekuje stale lekko wilgotnego podłoża (nie mylić z mokrym!). Najlepiej robić to małymi dawkami, przegotowaną i odstaną wodą w temperaturze pokojowej. Ta wymagająca roślina bardzo nie lubi wody bezpośrednio z kranu i może to zademonstrować plamami i zasychaniem końcówek liści.

Możesz także wykorzystać sposób podlewania od dołu poprzez tzw. podsiąkanie. Polega ono na nalaniu wody na podstawkę i poczekaniu kilkunastu minut, aż roślina wchłonie wodę przez dziurki w doniczce.

Zimą ogranicz podlewanie, aby pozwolić roślinie przejść w stan spoczynku. Nie zdziw się, jeśli przy okazji piękne liście zaczną żółknąć i obumierać – zostaw bulwy i poczekaj do wiosny. Alocasia z pewnością odbije i znów uraczy Cię egzotycznym wyglądem.

Dlaczego liście alokazji żółkną i opadają?

Tutaj chcemy Cię uspokoić – wbrew pozorom alokazję całkiem trudno zabić! Nie wpadaj więc w panikę na widok najstarszych liści, które zaczynają żółknąć. Nie zawsze przyczyną jest nadmiar wody. W przypadku tej rośliny (jak i wielu innych) jest to naturalnym etapem rozwoju lub reakcją na zmianę warunków. Niekiedy alokazja sama pozbywa się najstarszych liści, pobierając z nich składniki do wytworzenia i odżywienia nowych.

Pamiętaj więc, żeby nie usuwać żółtych liści alokazji, dopóki same nie uschną. Nawet jeśli bardzo Cię to kusi! Najważniejsze w odtworzeniu pięknej i zdrowej rośliny są bulwy. Z resztą jeśli nasza arystokratka odrzuci wszystkie liście – nie znaczy to, że wszystko skończone! Prawdopodobnie roślina po prostu potrzebuje okresu spoczynku. Ustaw ją zatem w widnym miejscu, ogranicz podlewanie i oczekuj cierpliwie na jej młode, urzekające liście, które powinny pojawić się wiosną dzięki podziemnej łodydze.

Jak nawozić alokazję?

Aby nasza tropikalna hrabina czuła się zaopiekowana i cieszyła oczy przez długi czas, musimy zadbać o jej zdrowie i dobre odżywienie. W tym celu od czasu do czasu warto wspomóc ją nawozami, które wspomogą wzrost i piękne wybarwianie się liści.

Nawożenie powinno odbywać się w okresie wiosenno-letnim, kiedy roślina najintensywniej rośnie. Jesienią i zimą nie nawozimy, gdyż zamiast pomóc, mogłoby to alokazji zaszkodzić.

Najlepiej wybrać wieloskładnikowe, płynne preparaty do roślin ozdobnych lub kwitnących bądź nawozy organiczne i zasilać roślinę co około 2 tygodnie lub zgodnie ze wskazówkami producenta.

Rozmnażanie alokazji

Alokazję najczęściej rozmnaża się poprzez podział odrostów korzeniowych. Najlepiej zrobić to wiosną, ewentualnie wczesnym latem, kiedy roślina jest w najlepszej formie do wzrostu i regeneracji.

Do podziału używamy czystego, zdezynfekowanego nożyka, którym odcinamy małe bulwki (średnicy ok. 2-3 cm) powstałe w systemie korzeniowym rośliny – tak zwane odrosty od bulwy macierzystej. Rany po cięciach smarujemy węglem aktywnym. Bulwki, z których wyrosną młode alokazje, kładziemy w przezroczystych pojemnikach na wilgotnym mchu lub perlicie i umieszczamy na kaloryferze, ponieważ ciepło sprzyja ukorzenianiu. Warto także przykryć pojemniki z młodymi bulwkami folią spożywczą, aby stworzyć im wilgotny mikroklimat. Gdy wypuszczą kilkucentymetrowe korzenie, młode alokazje można posadzić w ziemi lub wybranym podłożu hydroponicznym.

Więcej o rozmnażaniu i ukorzenianiu roślin doniczkowych przeczytasz w naszym artykule.

Jakie choroby i szkodniki atakują alokazje?

Do najczęstszych chorób atakujących alokazje należą te grzybowe. Zazwyczaj pojawiają się one na skutek niewłaściwej pielęgnacji – przelania lub obfitego zraszania. Ich objawem są brązowe lub szare plamy na liściach oraz wiotkie, słabe łodygi. Do zwalczenia chorób grzybowych roślin najlepiej wybrać profesjonalne preparaty, tzw. fungicydy, które dzięki specjalnie dobranym składnikom pomogą skutecznie uporać się z problemem.

Niestety alokazja nie ma szczęścia także w kwestii pasożytów. Często za cel ataku wybierają ją przędziorki, wełnowce, mszyce czy tarczniki. O inwazji szkodników świadczyć może to, że na liściach pojawiają się różnego rodzaju plamy, osady czy wżerki. O ich skutecznym zwalczaniu przeczytasz w naszych artykułach.

Popularne gatunki

Wśród wielu gatunków alokazji, każdy może znaleźć coś dla siebie – od imponujących wielkością, po maleńkie, idealne do małych przestrzeni. Alokazja olbrzymia (Alocasia macrorrhiza) ma duże liście, które mogą osiągnąć nawet metr długości. Liście mają kształt serca i błyszczącą powierzchnię. Z kolei Alocasia polly (alokazja amazońska) jest znacznie mniejsza, ale jej ciemnozielone liście z wyraźnym, białym żyłkowaniem mogą zachwycić każdego. Jest to roślina bardziej kompaktowa, idealna do wnętrz. Z kolei alocasia chantrieri zachwyca różowymi ogonkami.

Alokazja polly / alokazja amazońska (alocasia amazonica)

Niezwykłe ciemnozielone liście z kontrastowym jasnym unerwieniem w kształcie wydłużonej litery V to charakterystyczna cecha tego gatunku. Alokazja polly to kultowa odmiana wśród wszystkich roślinnych koneserów. Ten gatunek jest uznawany za jedną z łatwiejszych w uprawie alokazji.

Alokazja cuprea red secret (alocasia cuprea)

Największą ozdobą tego gatunku są bordowo-ciemnozielone, skórzaste blaszki liściowe. Jej liście charakteryzują się unikalną teksturą i wyjątkowym wyglądem, co czyni ją szczególnie atrakcyjną dla kolekcjonerów i miłośników roślin. Ta tajemnicza dama będzie elegancką ozdobą mieszkania.

Alokazja black velvet

Odmiana hipnotyzująca welwetowymi, ciemnozielonymi liśćmi o kontrastowym, jasnym unerwieniu. Jak wszystkie gatunki o aksamitnych liściach wymaga szczególnej troski, zwłaszcza jeśli chodzi o miejsce ustawienia, wilgotność powietrza oraz nawożenie.

Alokazja pink dragon (alocasia pink dragon)

Niezwykłą właściwością tej odmiany są jasnoróżowe łodygi. Poza nimi alokazja pink dragon zachwyca także smoczymi liśćmi o skórzastej fakturze i ciemnozielonym wybarwieniu z jasnym unerwieniem.

Alokazja low rider (alocasia low rider)

Charakterystyczną i niepowtarzalną cechą tej odmiany są mocno pofałdowane, duże liście w soczyście zielonym kolorze. Nie można także pominąć mięsistych łodyg, dzięki którym dla niewprawnego oka alokazja low rider może przypominać rabarbar lub sałatę!

Alokazja micholitziana frydek (alocasia micholitziana)

Odmiana o oszałamiających, welwetowych blaszkach liściowych, które kolekcjonerom śnią się po nocach! Jej liście charakteryzują się unikalną teksturą, głębokim zielonym kolorem oraz wyjątkowym wyglądem, co czyni ją niezwykle atrakcyjną dla miłośników roślin. W uprawie domowej ucieszy ją duża wilgotność powietrza.

Alokazja cucullata (alocasia cucullata)

To jedna z łatwiejszych alokazji. Jej liście są drobniejsze, sercowate i intensywnie zielone. Oprócz tego bywa także nazywana “ręką Buddy”. Niektórzy uznają, że jest rośliną przynoszącą szczęście. Kto wie, może warto przekonać się czy to prawda?

Alokazja lauterbachiana (alocasia lauterbachiana)

Liście tej odmiany zaskakują wydłużonym, szpiczastym, strzelistym i karbowanym na brzegach kształtem. Kolorystyka łącząca ciemną zieleń i bordo wprowadzi do mieszkania powiew elegancji i lekko mrocznego klimatu.

Alokazja zebrina (alocasia zebrina)

Charakterystyczne dla tej odmiany są delikatne cętki na smukłych łodygach oraz soczyście zielone, skórzaste liście w kształcie grotu strzały. Alokazja zebrina będzie pięknym i egzotycznym akcentem we wnętrzu.

Kolekcjonerskie okazy alokazji

Kolekcjonerskie okazy alokazji często osiągają zawrotne ceny, które mogą sięgać nawet kilku tysięcy złotych za pojedynczą roślinę. Wysoka wartość tych egzotycznych piękności wynika nie tylko ze względu na wygląd rośliny, ale również z trudności w uprawie i rzadkości występowania niektórych odmian. Wielu miłośników roślin kolekcjonerskich wybiera za swój “gatunek numer jeden” właśnie alokazję.

Miłośnicy roślin gotowi są płacić wysokie sumy za egzemplarze o szczególnie atrakcyjnych wzorach na liściach lub rzadkich formach. Rynkowa wartość alokazji jest również zmienna i może wzrastać wraz z trendami w aranżacji wnętrz oraz popularnością konkretnych odmian w społeczności kolekcjonerów roślin.

Dlaczego warto mieć w swojej kolekcji alokazje?

Mamy nadzieję, że przeczytanie naszego artykułu pomogło Ci poznać i zrozumieć wymagania roślinnej artystokratki, jaką niewątpliwie jest alokazja oraz docenić jej zalety. Uprawa alokazji początkowo bywa skomplikowana, gdyż roślina ta ma niemałe potrzeby. Są one jednak uzasadnione w obliczu tego, czym nas w zamian za spełnienie odpowiednich warunków wynagradza.

Nie jest jednak powiedziane, że sukces w uprawie tej rośliny można odnieść tylko po długich latach przygotwań. Oczywiście będą one bardzo pomocne, ale naszym zdaniem poza nimi liczą się także chęci i zaangażowanie. Z tego powodu, jeśli jeszcze nie masz żadnego doświadczenia z alokazją, ale czujesz, że chciał_byś spróbować swoich sił, nie wahaj się – wybierz którąś z bardziej popularnych odmian i zastosuj się do naszych wskazówek, a może rozpocznie się Twoja wspaniała przygoda z tym gatunkiem!

Czekamy na zdjęcia Twoich okazów! Pamiętaj, że w razie wątpliwości lub problemów z uprawą roślin zawsze służymy radą!