Zdarza się, że rośliny doniczkowe zamiast cieszyć bujną zielenią marnieją, żółkną, zasychają lub gniją, a na liściach pojawiają się plamy i przebarwienia. Kiepski stan roślin może być spowodowany nieodpowiednią pielęgnacją, źle dobranymi warunkami uprawy, takimi jak podłoże, stanowisko, czy wilgotność powietrza lub atakiem szkodnika. Często objawy te świadczą o rozwijającej się chorobie grzybowej, która stanowi poważne zagrożenie dla roślin. Grzyby i wywołane przez nie choroby przyczyniają się do utraty ładnego wyglądu roślin domowych i ich osłabienia. Z tego artykułu dowiesz się, jakie są przyczyny i objawy występowania chorób grzybowych, jak im zapobiegać oraz jak skutecznie z nimi walczyć.
Przyczyny występowania chorób grzybowych
Często powodem zapadania roślin na choroby o podłożu grzybiczym jest niewłaściwa pielęgnacja, prowadząca do osłabienia i utraty odporności. Do najczęstszych błędów związanych z uprawą należy nadmierne lub niedostateczne podlewanie, nieodpowiednie nawożenie lub złe warunki środowiskowe – zbyt niska lub zbyt wysoka temperatura i wilgotność powietrza.
- Na niebezpieczeństwo infekcji grzybowej najbardziej narażone są chore i słabe egzemplarze
- Wilgoć, ciepło oraz zacienione stanowisko sprzyjają rozwojowi patogenów grzybowych
- Ciężkie i zbite podłoże oraz zbyt obfite podlewanie mogą powodować rozwój chorób grzybowych i gnicie rośliny
- Zraszanie roślin przy słabej wentylacji i dość niskiej temperaturze może powodować pojawienie się plam grzybowych na liściach
Jak rozpoznać choroby grzybowe roślin doniczkowych – objawy i rodzaje chorób
Kluczem w uprawie roślin doniczkowych jest ich regularna obserwacja i natychmiastowe reagowanie na jakiekolwiek niepokojące zmiany. Jeżeli zauważymy, że liście naszych roślin żółkną, brązowieją lub pojawiają się na nich plamy, przebarwienia, czy biały nalot, możemy mieć do czynienia z chorobą grzybową. Do chorób powstałych wskutek obecności grzybów w doniczkach możemy zaliczyć plamistość liści, mączniaka, szarą pleśń , zgniliznę oraz choroby bakteryjne i wirusowe.
Grzybowa plamistość liści objawia się powstawaniem nieregularnych, ciemnych, brązowych, bordowych, czerwonawych oraz żółtych plam na liściach roślin doniczkowych. Wewnątrz plam często pojawia się jaśniejszy punkt, a z czasem tworzy się dziura. Następnie liść więdnie i usycha.
Aby zapobiegać rozwojowi plamistości liści warto uważać przy podlewaniu roślin, aby woda nie dostawała się bezpośrednio na liście, zadbać o odpowiednie podlewanie i dopływ światła. Plamistości liści sprzyja niewłaściwe nawożenie, zbyt mała ilość światła, nadmierne podlewanie i niedobór składników pokarmowych oraz mała odległość między roślinami umożliwiająca swobodny przepływ powietrza.
Po zaobserwowaniu pierwszych objawów należy wykonać oprysk środkiem grzybobójczym, przykładowo Topsinem M 500SC oraz usunąć zainfekowane części. Oprysk należy powtórzyć po około 7-10 dniach.
Mączniak prawdziwy jest łatwy do zaobserwowania przez charakterystyczny, biały, mączysty nalot pojawiający się na liściach zainfekowanych roślin. Choroba szybko się rozprzestrzania, osłabia rośliny oraz deformuje ich liście.
Wilgoć i ciepło oraz słabe nasłonecznienie sprzyjają rozwojowi choroby. Aby zapobiegać występowaniu mączniaka należy unikać dużych wahań temperatury powietrza oraz zapewnić odpowiednią cyrkulacja powietrza. Istotnym czynnikiem jest również właściwe nawożenie, unikając nadmiaru azotu oraz regularne usuwanie żółtych, suchych liści.
Aby pozbyć się mączniaka należy zastosować fungicyd, np. Topsin M 500 EC lub wykonać naturalny oprysk z wywaru z czosnku.
Szara pleśń rozwija się na wszystkich częściach roślin. Jej obecność rozpoznamy po brązowych, gnijących plamach, które szybko zaczyna pokrywać szary nalot.
Najbardziej narażone na atak są osłabione rośliny. Szara pleśń atakuje szczególnie fikusy, draceny, paprocie, bluszcze, philodendrony i calanchoe. Rozwojowi szarej pleśni sprzyja wilgoć i ciepło oraz słaba wentylacja. Aby zapobiegać powstawaniu szarej pleśni należy unikać moczenia liści podczas podlewania roślin, nadmiernego zraszania, zapewnić odpowiednie oświetlenie, odstępy między roślinami i odpowiednią cyrkulację powietrza.
Aby zapobiec rozprzestrzenianiu szarej pleśni musimy usunąć chore części rośliny, a następnie wykonać oprysk fungicydem 2-3 razy co 7-10 dni.
Zgnilizna może zaatakować każdą część rośliny, jednak najczęściej pojawia się w systemie korzeniowym na skutek przelania rośliny. Najczęstszymi objawami przelania rośliny są miękkie, opadające, wiotkie i żółknące liście oraz wodniste plamy pojawiające się przy podstawie pędu. Brązowiejące końcówki liści, to sygnał, że coś złego dzieje się w korzeniach.
- Chorą roślinę najlepiej wyciągnąć z doniczki, aby sprawdzić stan korzeni.
- Należy usunąć wszystkie maziste, maślące się i rozpadające pod wpływem dotyku obumarłe tkanki w systemie korzeniowym.
- Następnie roślinę przesadzamy do lekkiego i przepuszczalnego podłoża z dodatkiem rozluźniaczy, np. perlitu i piasku. Zobacz, jak przesadzać rośliny.
Jeżeli zgniła podstawa pędu, musimy odciąć zainfekowaną tkankę, a zdrowy pęd ponownie ukorzenić. Dowiedz się, jak rozmnażać i ukorzeniać rośliny.
Jak walczyć z chorobami grzybowymi roślin domowych
Jeżeli zauważymy zmiany grzybowe na naszych roślinach musimy szybko zareagować.
- W pierwszej kolejności należy chorą roślinę odizolować od pozostałych i wyciąć zainfekowane części, ponieważ choroby grzybowe szybko się roznoszą.
- Następnie powinniśmy wyciągnąć roślinę z doniczki i sprawdzić system korzeniowy. Usuwamy miękkie, zgniłe, miękkie korzenie i przesadzamy roślinę do świeżego, lekkiego, przepuszczalnego podłoża.
- Kolejnym krokiem jest zastosowanie fungicydu o działaniu systemicznym, układowym, wnikającym w głąb rośliny, który zapobiegnie rozprzestrzenianiu się ewentualnej choroby, w stężeniu około 5% (przykładowo Topsin lub TipTop). Należy wykonać oprysk odpowiednim środkiem grzybobójczym oraz podlać nim roślinę. Taki zabieg powinniśmy powtórzyć 2-3 razy w odstępie 7-10 dni, gdy roślina będzie wymagała podlewania.
- Liście, na których pojawiły się plamy grzybowe, można dodatkowo spryskać miedzianem. Olejek neem również zapobiega rozprzestrzenianiu się choroby grzybowej, jednak nie zadziała, kiedy na liściach pojawiła się zgnilizna.
Aby uniknąć chorób grzybowych powinniśmy zadbać o odpowiednie warunki środowiskowe, nie przelewać roślin, nie zraszać, unikać moczenia liści podczas podlewania, zapewnić cyrkulację powietrza oraz dostęp do światła. Bardzo ważne jest również regularne doglądanie naszych zielonych podopiecznych, usuwanie suchych i żółtych liści, a także szybkie reagowanie na wszelkie niepokojące zmiany.