Wielu z nas posiada coraz więcej roślin doniczkowych w domach. Dekorują one nasze wnętrza, dodają zieleni w pomieszczeniach oraz cieszą nasz wzrok. Jednak do prawidłowego rozwoju potrzebują one światła słonecznego w odpowiedniej ilości do danego gatunku, a nie zawsze mają go wystarczająco, szczególnie w okresie zimowym. Brak oświetlenia może powodować zahamowanie ich rozwoju. Z tego powodu coraz więcej osób sięga po sztuczne oświetlenie, które jest kluczem do zapewnienia optymalnych warunków wzrostu roślin w domowej przestrzeni. W tym artykule poznacie rodzaje lamp oraz jak mogą one zastąpić naturalne światło. Zachęcamy do lektury!
Dlaczego rośliny potrzebują światła?
Światło jest niezbędne dla roślin podczas procesu fotosyntezy, w którym przekształcają światło słoneczne w energię, która umożliwia roślinom wzrost i rozwój. Podczas fotosyntezy rośliny wchłaniają światło przez zielony barwnik, czyli chlorofil, które pozwala im przekształcić dwutlenek węgla i wodę w cukier zwany glukozą. Glukoza to ich „paliwo”, które napędza do wzrostu roślin i kwitnienia. Różne spektra, tzw. „kolory” światła wpływają na różne aspekty rozwoju rośliny; na sposób ich rośnięcia, kiedy zakwitają czy kiedy dają owoce. W skrócie – światło to podstawowy składnik, który pozwala roślinom żyć, rosnąć oraz się rozwijać.
Jakie lampy do uprawy roślin? Rodzaje oświetlenia.
Wybór odpowiedniego oświetlenia dla roślin staje się niezwykle istotny zwłaszcza, gdy brakuje naturalnego światła, ale za nim sięgniecie po konkretną lampę warto zapoznać się z jej mocą, czy działaniem oraz z wymaganiami poszczególnych gatunków roślin. Poniżej przedstawiamy wybrane przez nas typy lamp do doświetlania roślin w warunkach domowych.
Lampy LED
Jednymi z najbardziej znanych i polecanych oświetleń do uprawy roślin są lampy LED. Używamy tutaj specjalnych żarówek Led Grow, które emitują światło niebieskie i czerwone. Choć początkowy koszt zakupu może być wyższy w porównaniu do innych rodzajów lampy Led Grow w dłuższej perspektywie okazują się bardziej opłacalne dzięki swojej energooszczędności i wyższej wydajności. Fajną opcją jest możliwość dostosowania konkretnych zakresów długości fal światła, które są najlepsze dla poszczególnych gatunków roślin. W sklepach znajdziemy lampy Led Grow z uniwersalnym spektrum światła, a także z możliwością przełączania między fazą wzrostu i kwitnienia. Oświetlenie LED jest dostępne w różnych formach: jako panele, czy taśmy. Tak więc lampa LED będzie doskonałym wyborem dla profesjonalnej uprawy jak i domowych hobbystów, a dzięki długiej żywotności i mniejszemu zużyciu energii , lampy LED stanowią ekonomiczną oraz ekologiczną alternatywę dla tradycyjnych żarówek.
Czy można wymieniać diody LED w lampach?
Tak, w niektórych modelach lamp LED jest możliwość wymiany diod co wiąże się również z przedłużeniem żywotności urządzenia. Wymiana diod LED opłaca się bardziej niż zakup nowej lampy. Nie wszystkie jednak lampy mają tą funkcję dlatego warto sprawdzić przed zakupem specyfikację danego produktu.
Lampy sodowe
Lampy sodowe HPS (High Pressure Sodium) są szeroko stosowane w uprawie roślin dzięki ich wysokiej wydajności w zakresie światła czerwonego, które jest kluczowe w trakcie etapu kwitnienia roślin. Światło czerwone sprzyja przede wszystkim właśnie w kwitnieniu, ale również w owocowaniu. Jedną z ich wad jest generowanie dużej ilości ciepła, co może wymagać dodatkowego systemu chłodzenia. Mimo tego oświetlenie HPS są bardzo cenione za ich sprawdzoną wydajność jako uzupełnienie światła naturalnego.
Lampy metalohalogenkowe
Lampy metalohalogenkowe (MH) są wyjątkowe ze względu na ich zdolność produkcji światła niebieskiego, które jest niezbędne dla prawidłowego rozwoju wzrostu roślin. Z tego też względu lampy MH są idealnym wyborem dla młodych roślin i sadzonek w domowych warunkach. Jednak podobnie jak lampy HPS mogą generować one duże ilości ciepła, dlatego często możemy potrzebować dodatkowej wentylacji. Dobrym wyborem jest połączenie lamp MH i HPS, aby zapewnić roślinom pełne spektrum światła w różnych fazach ich życia.
Lampy fluorescencyjne
Doświetlanie roślin za pomocą lamp fluorescencyjnych jest to kolejny popularny wybór wśród miłośników roślin doniczkowych. Są one szczególnie przydatne dla hodowli roślin w początkowej fazie rozwoju oraz dla roślin o mniejszych wymaganiach świetlnych. Emitują niewiele ciepła, więc będą one bezpiecznym i wygodnym rozwiązaniem dla domowych przestrzeni. Lampy fluorescencyjne nie będą jednak dobrą opcją dla roślin wymagających dużej ilości światła lub tych w zaawansowanym etapie kwitnienia!
Sztuczne światło dla roślin – na co zwrócić uwagę?
Jak dobrać właściwą moc lampy?
Aby dobrze dobrać moc lampy przede wszystkim powinniśmy uwzględnić wielkość przestrzeni, w której rosną rośliny oraz ich poszczególne wymagania. Z reguły – większa przestrzeń i rośliny wymagające dużej ilości światła = mocniejsza moc lampy. Moc żarówki mierzy się zazwyczaj w watach (W) lub lumenach. Moc światła lampy mierzona w lumenach odnosi się do ilości światła emitowanego przez źródło światła. Dla przykładu: roślinom cieniolubnym wystarczy światło o natężeniu 700-1000 lumenów np. paprocie, maranty, anturium, a rośliny wymagające dużej ilości światła będą potrzebowały już mocy w przedziale 2500-20000 np. aloes, agawa, cytrusy. Jednak optymalna ilość lumenów zależy od konkretnych wymagań rośliny, dlatego warto się zapoznać z jej potrzebami świetlnymi przed zakupem lampy. Ważne jest też, aby zapewnić równomierne oświetlenie wszystkich roślin, uważając też, aby nie oświetlać ich nadmiernie, co mogłoby spowodować przypalenie roślin!
Wzrost roślin, a barwa światła lampy
Barwa światła odgrywa decydującą rolę w rozwoju roślin. W zależności od długości fali, rośliny wykorzystują światło do różnych etapów.
Światło niebieskie – pobudza rozwój i wzmacnia kwitnienie, poprawia grubość liści oraz stymuluje silny wzrost pędów, dzięki czemu roślina nie staje się wiotka i ma zapewniony prawidłowy wygląd. Idealne dla młodych roślin i sadzonek w fazie wegetatywnej
Światło czerwone – pobudza rośliny do rozwoju, promuje kwitnienie i owocowanie, dlatego też można je stosować dla roślin ozdobnych i jak uprawnych, ma wpływ na zawiązywanie się owoców i nasion. Jest niezbędne dla roślin w fazie kwitnienia.
Czy światło białe jest odpowiednie do doświetlania roślin doniczkowych?
Tak, białe światło nada się do doświetlania roślin doniczkowych, ponieważ oferuje szerokie spektrum światła podobnego do naturalnego światła słonecznego, które zapewnia zrównoważoną mieszankę światła niebieskiego i czerwonego. Jednak w celu efektywnego doświetlania powinniśmy wybrać żarówkę o odpowiedniej temperaturze barwowej, która powinna wynosić minimum 6400 kelwinów (K). Doświetlanie roślin białym światłem wspomoże ich wzrost jak i wpłynie na szybszy rozwój liści i ich intensywniejsze zabarwienie.
Prawidłowe ustawienie lamp do hodowli roślin
Odległość
Oświetlenie dla roślin powinno być ustawione w odpowiedniej odległości od rośliny. Zbyt bliskie ustawienie – może powodować przypalenie rośliny, a zbyt dalekie – niedobór światła. Zalecana odległość zależy przede wszystkim od mocy i rodzaju lampy, dlatego warto sprawdzić zalecaną odległość w opisie produktu. Często się waha jednak ona od 15 cm do 60 cm.
Kąt oświetlenia
Ważny jest także prawidłowy kąt oświetlenia. Dla równomiernego doświetlania roślin warto skierować światło w dół i delikatnie ukośnie bezpośrednio na rośliny.
Regulacja
Jeśli jest to możliwe warto inwestować w lampy, które mają regulowaną moc i/lub barwę światła co pozwoli dostosować oświetlenie do różnych etapów rozwoju rośliny.
W jakich godzinach doświetlać rośliny?
Godziny doświetlenia roślin zależą od kilku czynników: od rodzaju rośliny, jej naturalnego cyklu świetlnego oraz od aktualnej dostępności do naturalnego światła. Oto kilka wskazówek od nas.
Rano możemy włączyć lampy na kilka godzin przed wschodem słońca. Pozwala to na przedłużenie „dnia świetlnego” roślin. Wieczorem za to doświetlanie roślin odbywa się po zachodzie słońca, zwłaszcza w miesiącach zimowych, gdy dzień jest krótszy, a dostęp do promieni słonecznych jest znacznie ograniczony. W pochmurne dni warto jest stosować lampy do doświetlania przez większość dnia, aby zapewnić im odpowiednią ilość światła. Ogólnie dla większości roślin zaleca się od 12 do 16 godzin dziennie (łącznie z naturalnym światłem). Rośliny także dobrze reagują na regularność – staraj się więc zapewnić im oświetlenie codziennie o tych samych porach.
PAMIĘTAJMY jednak, aby dostosować godziny doświetlania roślin do konkretnych ich potrzeb. Nadmierne doświetlanie roślin może powodować u nich stres lub ich przypalenie oraz hamować ich prawidłowy rozwój!
Zastosowania praktyczne
Skuteczność lamp różni się w zależności od gatunku rośliny. Dla każdego gatunku światło odpowiednie może być inne. Poniżej kilka przykładów.
Sukulenty i kaktusy – są to rośliny pochodzące z miejsc o dużym nasłonecznieniu, dlatego też potrzebują one dużej ilości bezpośredniego światła. Idealne dla nich będą lampy led o wysokim natężeniu i szerokim spektrum światła. Lampę warto ustawić blisko rośliny, ale bez ryzyka przegrzania.
Rośliny cieniolubne – np. paproć, zamiokulkas, w tym wypadku idealne dla nich będą lampy fluorescencyjne, które emitują łagodniejsze światło. Umieszczamy je w większej odległości, aby nie przyśpieszyć nadmiernie wzrostu roślin.
Rośliny kwitnące – np. storczyki, begonię, w ich przypadku kwitnienie można pobudzić poprzez odpowiednie oświetlenie emitujące światło czerwone jak lampy hps. W tym wypadku ważne jest, aby dostosować natężenie światła do konkretnego gatunku rośliny.
Młode sadzonki – w początkowej fazie wzrostu roślin niezbędne jest światło niebieskie. Dobrym wyborem będą tutaj lampy metalohalogenkowe, które będą stymulować rozwój korzeni oraz silne i zdrowe pędy.
Bezpieczeństwo w użytkowaniu lamp
Podczas używania lamp do uprawy roślin ważne jest przestrzegania kilku zasad takich jak chociażby unikanie umieszczania lamp zbyt blisko roślin, aby uniknąć ich przypalenia. Niektóre lampy, zwłaszcza te które emitują światło UV mogą być szkodliwe dla ludzi dlatego zawsze przestrzegaj instrukcji od producenta! Dodatkowo, lampy sodowe, czy metalohalogenkowe emitują dużą ilość ciepła, dlatego w miejscach ich używania warto zadbać o odpowiednią wentylację. I przede wszystkim – unikaj bezpośredniego kontaktu lamp z wodą podczas podlewania roślin!
Koszty i oszczędności przy użyciu lamp do roślin
Lampy do doświetlania generują koszty, które ponosimy chcąc zapewnić roślinom piękny wygląd. Wysokiej jakości lampy mogą być droższe w zakupie, ale ich cena jest adekwatna do dłuższej żywotności jak i oszczędności co sprawia, że w dłuższej perspektywie są bardziej opłacalne. Oprócz energooszczędność oświetlenia stosując lampy LED jest zazwyczaj większa niż stosowanie zwykłych żarówek co może przełożyć się na niższe rachunki za prąd! Niektóre lampy mogą wymagać dodatkowych akcesoriów takich jak systemy chłodzenia np. w przypadku lamp hps, czy reflektorów co również podniesie ich koszt. Warto więc rozważyć początkowe jak i długoterminowe koszty użytkowania lamp, żeby wybrać najlepsze rozwiązanie.
Podsumowanie: oświetlenie kluczem do zdrowia Twoich roślin doniczkowych
Podsumowując, lampy do doświetlania roślin stały się nieodłącznym narzędziem dla wielu miłośników roślin doniczkowych wspomagając ich prawidłowy rozwój. Lampy do uprawy roślin zapewniają odpowiednie oświetlenie naszym roślinom przez cały rok niezależnie od pory roku oraz dostępu do naturalnego światła. Wybierając odpowiednią lampę uwzględniamy jej moc, spektrum światła oraz inne czynniki wymienione wyżej w artykule co pozwoli na rozwój roślin sprawiając, że będą one bujniejsze oraz zdrowsze! Mamy nadzieję, że artykuł rozjaśnij Wam trochę w temacie oświetlenia w uprawie roślin doniczkowych i że dzięki niemu Wasze rośliny będą cieszyć się zdrowiem i pięknem przez długi czas!
