Czy kiedykolwiek marzyłeś, aby mieć swój tajemniczy, własny las na parapecie? Ogrody w szkle, znane również jako lasy w słoiku to miniaturowe cuda natury zamknięte w ciasnych ramach przezroczystego szkła. Jest to fascynujące połączenie sztuki, nauki i natury, które przenosi nas w niezwykły świat, gdzie magia spotyka się z rzeczywistością. Zanurz się w historię i sekrety tych mikroekosystemów czytając dalszą część naszego artykułu!
Skąd się wziął las w słoiku? – trochę historii na początek
Pierwsza naukowa wzmianka o ogrodzie w szkle pojawia się w XIX wieku, gdzie dr Nathaniel Bagshaw Ward, londyński lekarz i miłośnik botaniki zauważył, że rośliny i gleba, które są zamknięte w szklanym naczyniu rozwijają się i przetrwają dłużej niż te na zewnątrz. Odkrył to przez przypadek… podczas badania zachowania motyli i ciem, gdzie w pojemniku, oprócz owadów znalazła się również ziemia, nasiona trawy i zarodniki paproci. Po jakimś czasie rośliny zaczęły kiełkować. Na przestrzeni kilku lat po dalszych eksperymentach zamówił u stolarza szczelną, drewnianą skrzynię z szybami i tym razem celowo umieścił w niej paprocie – gdy doświadczenie się udało w 1842 roku opublikował swoje odkrycie w książce. Dzięki niemu powstały pojemniki Wardian cases – szklane pojemniki, które pozwalały przewieźć rośliny na dalsze odległości bez ryzyka ich uszkodzenia, czy wyschnięcia. Było to w tamtych czasach rewolucyjne, zwłaszcza w erze gdzie imperia przenosiły rośliny z jednego końca na drugi!
Wardian cases były popularne w XIX wieku, jednak na przestrzeni zainteresowanie miniaturowymi ekosystemami zanikło. Dopiero w XXI wieku, lasy w słoiku zyskują na nowo na popularności. Ludzie doceniają ich piękno w codziennym życiu, w swoich domach, biurach czy restauracjach. W dzisiejszych czasach ogród w szkle jest nie tylko estetycznym dodatkiem do każdego pomieszczenia, ale również symbolem natury, wnoszący małą dżunglę do Twojego otoczenia!
Co to jest ogród w szkle?
A czym jest tak dokładnie ten ogród w szkle? Ogród w szkle jest to nic innego jak miniaturowy ekosystem roślin zamknięty w przezroczystym, szklanym pojemniku np. w słoiku, terrarium czy butelce. Umożliwia on obserwację procesów życiowych roślin w środowisku przez nas kontrolowanym oraz stanowi dekoracyjny element wnętrza. Dzięki zamkniętej przestrzeni następuje zamknięty obieg wody i gazów. Woda z gleby paruje, kondensuje się na ścianach pojemnika i spływa z powrotem do gleby – co tworzy samowystarczalny cykl nawadniania. Dzięki temu las w szkle wymaga małej interwencji z zewnątrz i jest idealny dla osób, które chcą być blisko z roślinami, ale nie poświęcać za dużo swojego czasu na pielęgnacje.
Rośliny mogą być hodowane w szkle otwartym jak i zamkniętym o czym dowiecie się w dalszej części artykułu.
Roślinne dekoracje w szklanych naczyniach – kompozycja otwarta
Otwarte kompozycje dają nam przede wszystkim więcej swobody w wyrażaniu siebie. Charakteryzują się one brakiem pokrywy lub wieczka co pozwala swobodnie oddychać roślinom. Jest to idealne rozwiązanie dla wszystkich, którzy często chcą zmieniać aranżację dodając nowe elementy, czy eksperymentując z różnymi gatunkami roślin.
Jak dbać o las w słoiku otwarty?
Dbając o otwarty ogród w szkle musimy przede wszystkim pamiętać o tym, że rośliny w otwartym naczyniu wymagają regularnego podlewania, ponieważ nie korzystają z zamkniętego cyklu wodnego. Rośliny podlewamy, tak by podłoże była wilgotne, ale nie przemoczone. Większość roślin będzie preferować stanowisko jasne, ale z rozproszonym światłem, tak aby nie przegrzać naczynia. Należy również regularnie przycinać rośliny, ponieważ jest to klucz do utrzymania ich zdrowia i estetyki. Warto też zapewnić im dobry drenaż stosując np. keramzyt, kamienie czy żwir, aby zapobiec gromadzeniu się nadmiaru wody i korzenie nie zgniły.
Jakie rośliny do otwartego lasu w słoiku?
W otwartym ogrodzie w szkle nadają się rośliny, które dobrze znoszą bardziej suche warunki i nie potrzebują dużej wilgotności, tak jak w przypadku słojów zamkniętych. Oto jakie gatunki sprawdzą się w otwartych terrariach:
- Sukulenty i kaktusy np. Crassula, Aloes, Echeveria, Sedum, Eonium
- Fittonia
- Peperomia (Pilea)
- Zielistka (Chlorophytum)
- Trzykrotka (Tradescantia)
- Oplątwa (Tillandsia)
- Fikus ginseng
- Sansewieria (języcznik)
- Żywe kamienie
Pamiętaj, aby przy wyborze roślin dostosować się do wielkości słoika oraz do warunków w pomieszczeniu, w którym będzie stał mini ogród! Jednak wszystkie wymienione kwiaty doniczkowe są stosunkowo ładne w uprawie i pielęgnacji co sprawia, że są dobrym wyborem dla zaawansowanych jak i początkujących miłośników roślin w słoiku.
Zamknięty las w słoiku – ogród w szkle z wieczkiem
Zamknięty ogród w szkle jest to szczelnie zamknięte naczynie za pomocą pokrywki, bądź wieczka, który tworzy samowystarczalny ekosystem, w którym rośliny i mikroorganizmy współpracują tworząc autonomiczny cykl życia. W zamkniętym naczyniu rośliny rosną, nawadniają się i oddychają korzystając z naturalnie zachodzących procesów.
Jak dbać o zamknięty las w słoiku?
Zamknięty las w słoiku jest niemal samowystarczalny, jednak jeśli słoik jest szczelnie zamknięty czasem może pojawić się potrzeba podlania go niewielką ilością wody, zwłaszcza w pierwszych dniach po jego założeniu. Warto obserwować ścianki naczynia – jeśli są stale zaparowane, to znaczy, że wody jest za dużo i należy umożliwić częściowe jej wyparowanie poprzez odkręcenie wieczka. Jeśli chodzi o stanowisko – to tak jak w otwartym ogrodzie powinno być dobrze oświetlone, ale tak aby nie narazić na bezpośrednie działanie promieni słonecznych. Co pewien czas warto, także otwierać słoik, by umożliwić wymianę powietrza i zapobiec rozwijaniu się pleśni i bakterii. Kolejnym aspektem jest przycinanie roślin. Pomimo tego, że w w zamkniętym słoiku rośliny będą rosnąć wolniej to mogą osiągnąć rozmiar, który stanie się zbyt duży dla danego pojemnika. Regularnie przycinanie sprawi, że las w słoiku będzie bardziej estetyczny, a rośliny będą miały wystarczająco miejsca do wzrostu.
Jakie rośliny wybrać do lasu w słoiku zamkniętym?
Wybierając rośliny do zamkniętego lasu w słoiku bazujemy na takich gatunkach, które będą dobrze rosnąć. gdy będzie wysoka wilgotność powietrza, z ograniczonym przepływem powietrza. Oto kilka roślin, które doskonale się nadadzą do tego typu ekosystemu:
- Paprocie np. Asplenium nidus, Paproć fluffy ruffles
- Mech
- Fittonia
- Niedośpian
- Peperomia (Pilea)
- Skrzydłokwiat (Spathiphyllum)
- Skrytokwiat (Cryptanthus)
- Szparag pierzasty (Asparagus)
- Zielistka (Chlorophytum)
- Begonia Rex
- Rośliny owadożerne np. muchołówki, rosiczki, dzbanecznik
- Bluszcze (Hedera)
- Maranta (Marantha)
Jaki mech do lasu w słoiku?
Mech jest bardzo ważnym składnikiem ogrodu w szkle, ponieważ pomaga on w utrzymywaniu wilgotności, stwarza naturalne środowisko oraz dodaje uroku. Często wybierany jest mech np. Mech dętkowy (Sphagnum), Mech płaski (Pleurocarpous), Mech kłodnik (Leucobryum).
Czy można brać mech z lasu?
Zgodnie z prawem nie może on być pozyskiwany w lasach.
Jak zrobić las w słoiku? – dużo przykładów, DIY krok po kroku, porady
Jak stworzyć las samemu? Zrobienie samodzielnie lasu w słoiku nie tylko będzie doskonałym elementem w własnym domu, ale i sprawi Wam dużo radości i uśmiechu przy robieniu go. Pierwszą decyzją jaką musisz podjąć jest to, czy chcesz, aby las w słoiku był zamknięty, czy otwarty – od tego będzie zależeć Twój dobór roślin 🙂
- Wybierz i przygotuj szklany pojemnik – może być to słój, terrarium, czy inne szklane naczynie – dokładnie umyj i wysusz pojemnik.
- Drenaż – Zaczynamy od wysypania warstwy drenażowej na dno słoika np. z kamieni, żwiru, keramzytu.
- Węgiel drzewny – Następnie dodaj cienką warstwę aktywnego węgla. Węgiel aktywowany pomoże w utrzymaniu czystości wody i zapobiegnie rozwojowi pleśni.
- Ziemia – Na węgiel wsyp ziemię na około 5-7 cm grubości. Możesz użyć gotowej mieszanki ziemi do roślin doniczkowych, lub specjalnej mieszanki dla terrariów. Dostosuj ją do wymagań gatunków roślin, które będziesz sadził.
- Kompozycja – Przemyśl swoją kompozycję, jak chcesz żeby wygląd Twój ogród w szkle.
- Sadzenie roślin – Po wymyśleniu kompozycji sadzimy rośliny. Wykop w ziemi niewielkie dołki i ostrożnie umieść w nich korzenie wybrane wcześniej gatunki roślin. Upewnij się, że wybrane rośliny będą miały odpowiednio dużo miejsca do wzrostu. Sprawdź ich wymagania w zakresie światła i wilgotności.
- Dodatki dekoracyjne – Czas na dodatki! Po posadzeniu roślin możesz dodać mchy, kamienie, gałęzie, kawałki kory ,czy inne elementy dekoracyjne, które podkreślą naturalny wygląd
- Podlewanie – Delikatnie spryskaj rośliny wodą. W zamkniętym ogrodzie woda będzie krążyła w postaci cyklu, dlatego nie dawaj jej zbyt dużo na początku – w otwartym możesz dać wody trochę więcej
- Zamknięcie słoika – Jeśli robisz zamknięty las to nałóż teraz wieczko (jeśli otwarty to pomiń ten krok)
- Lokalizacja – Umieść słoik w miejscu o jasnym, ale rozproszonym świetle
Dodatkowe porady!
Regularnie obserwuj swój las w słoiku. Jeśli zauważysz, że we wnętrzu naczynia woda zbyt paruje, otwórz słoik na chwilę, by odparować nadmiar wody. Zwróć uwagę na to przede wszystkim w fazie początkowej po zrobieniu ogrodu.
W przypadku zauważenia pleśni, czy innych problemów szybko interweniuj – przesadzaj roślin, ureguluj poziom wody, czyść.
Woda w słoiku paruje – co wtedy?
Parowanie wody w szklanych naczyniach to naturalny proces cyklu wodnego w zamkniętych lasach w szkle jak pisaliśmy wcześniej już wyżej w artykule. Ewaporacja wody z gleby i roślin prowadzi do jej kondensacji na ścianach naczynia i wraca stamtąd z powrotem do gleby. Nadmierne, stałe zaparowanie ścianek, może utrudnić oglądanie roślin i zwiększyć ryzyku rozwoju pleśni.
Aby temu zapobiec – delikatnie uchylamy słoik, umożliwiając wymianę powietrza i odparowanie nadmiaru wody. Ograniczenie ilości wody w podlewaniu oraz unikanie bezpośredniego światła również pomoże w kontrolowaniu tego zjawiska. Regularne czyszczenie słoju może dodatkowo pomóc w utrzymaniu odpowiedniego poziomu wilgotności i przejrzystości.
Dlaczego las w słoiku pleśnieje?
Las słoiku najczęściej pleśnieje z powodu nadmiernej wilgotności i braku odpowiedniej wentylacji. Prowadzi to do gromadzenia się martwej materii organicznej, która stanowi podłoże dla rozwoju pleśni.
Czy z czasem trzeba przesadzać rośliny tworzące ogród w szkle?
Tak, rośliny w ogrodzie w szkle z czasem mogą wymagać przesadzenia. W zamkniętym ogrodzie rosną wolniej, ale z biegiem czasu mogą się stać zbyt duże i mieć za mało dostępnego miejsca co może prowadzić do problemów z konkurencją o zasoby.
Przesadzenie może być też konieczne, gdy zauważysz, że rośliny zaczynają chorować albo gleba staje się zbyt gęsta lub nieodpowiednia dla roślin. W takich przypadkach warto przesadzić rośliny do nowej, świeżej gleby.
Szkodniki i insekty w słoiku – zwalczać czy nie?
Szkodniki mogą szybko osłabić rośliny w szklanym naczyniu i zakłócić równowagę ekosystemu. Więc jeśli zauważysz przędziorki, mszyce czy inne szkodliwe insekty należy od razu je zwalczać! Możesz użyć naturalnych środków takich jak np. olej neem. albo środki przeznaczone do konkretnego zwalczania szkodników – pamiętaj, żeby zastosować się do informacji na etykiecie. Ważne jest jednak, aby odróżnić szkodniki od pożytecznych organizmów, które mogą pomagać w utrzymaniu zdrowego lasu.
Czy ogród w szkle ma swoją żywotność?
Tak, ogród w szkle ma swoją żywotność. Mimo, tego, że jest to samowystarczalny ekosystem z biegiem czasu mogą wystąpić problemy z jego równowagą, chorobami roślin lub posadzone rośliny mogą mieć za mało przestrzeni. Odpowiednia pielęgnacja i interwencja w odpowiednim czasie wydłużają życie lasu, ale nie są one wieczne. Jednak nie martw się – dobrze zaprojektowany las w słoiku może przetrwać kilka lat, a nawet dekadę czy dłużej! czas życia ogrodu w szkle zależy najbardziej od tego czy roślina ma dobrze spełnione potrzeby oraz od Twoich zdolności do reagowania na ewentualne problemy.
Ogród w szkle – miniaturowy ekosystem na wyciągnięcie ręki
Mamy nadzieję, że nasz artykuł przybliżył Wam trochę bardziej czym jest ogród w szkle i stanie się on Waszą nową dekoracją do wnętrza! Zachęcamy do podjęcia prób zrobienia lasu w słoju samodzielnie, ale jeśli nie czujecie się na siłach można go u nas, także zamówić. Takie mikroświaty nie tylko fundują wizualne doznania, ale także edukacyjną wartość, pozwalając obserwować skomplikowane interakcje roślinne w zamkniętym środowisku.
