W świecie gdzie jesteśmy otoczeni przez coraz większą ilość betonu i technologii pragniemy coraz bardziej uciec w objęcia natury. Zielone ściany w naszych mieszkaniach są idealnym rozwiązaniem na ucieczkę od miejskiego zgiełku! Nie tylko ozdobią Wasze wnętrza, ale i przyniosą ulgę dla duszy, wprowadzą pozytywną energię oraz oczyszczają powietrze. W dalszej części artykułu pokażemy Wam jak krok po kroku stworzyć samemu ogród wertykalny oraz jakie rośliny do niego wybrać, tak żeby cieszył nasz wzrok jak najdłużej!
Co to jest ogród wertykalny?
Ogród wertykalny, inaczej nazywany pionowym ogrodem jest to sposób uprawy roślin na pionowych powierzchniach, czyli tzw. zielona ściana. Możemy go stworzyć wewnątrz pomieszczeń jak i na zewnątrz. Pozwala on przekształcić pionowe przestrzenie w żyjące płótna przyrody doskonale wpisując się w wiele aranżacji co powoduje, że cieszy się on coraz większą popularnością! Ogród wertykalny w salonie czy w sypialni zapewni Wam niesamowitą dekorację we wnętrzu oraz wprowadzi relaksującą aurę, przypominając zielony obraz. Zielone ściany są również coraz częściej montowane w biurach, czy wielkich korporacjach. Patrzenie w zieleń odpręża wzrok, więc jest to idealny na pomysł dla miejsc, gdzie spędzane są długie godziny przed komputerem.
Ogrody wertykalne – historia zielonych ścian
Ogrody wertykalne kojarzą nam się teraz pewnie głównie z nowoczesnością i współczesnym designem. Jednak pierwsze formy zielonych ścian możemy znaleźć już w starożytnych cywilizacjach! Jednym z najbardziej znanych przykładów są Wiszące Ogrody Semiramidy w Babilonie, jedno z siedmiu cudów świata starożytnego. Wiele źródeł sugeruje, że były to tarasowe struktury obsadzane roślinnością, które można uznać za pierwotną formę ogrodów wertykalnych.
W średniowieczu za to można było często spotkać pnącza i rośliny wspinające się po murach zamków i twierdz, które oprócz funkcji estetycznej stanowiły dodatkową warstwę ochrony oraz izolację termiczną.
Współcześnie zielone ściany zaczęły nabierać popularności w XX w. W latach 70 architekt oraz botanik z Francji Patrick Blanc zaczął tworzyć pierwsze ogrody wertykalne. Jego eksperymenty i prace z hydroponiką zaowocowały technologiami, które umożliwiły stworzenie samowystarczalnych i trwałych ogrodów na dużą skalę, dlatego jest on często uważany za “ojca” nowoczesnych zielonych ścian. Największą sławę Patrick zyskał po realizacji ogrodu wertykalnego na budynku paryskiego muzeum Quai Branl.
Zielona ściana. Te kwestie musisz przemyśleć, zanim zdecydujesz się na nią
Zielona ściana to niestety nie tylko estetyczny dodatek do Waszego wnętrza. Jest to żyjący element, przy którym za nim się na niego zdecydujecie musicie wziąć pod uwagę kilka kwestii!
- Lokalizacja – zaplanujcie najpierw, gdzie chcecie, żeby znalazła się Wasza zielona ściana. Czy będzie mieć odpowiedni dostęp do światła? Czy rośliny nie będą narażone na bezpośrednie działanie promieni słonecznych?
- System nawadniania – zielona ściana wymaga odpowiedniego nawodnienia. Najpierw trzeba ustalić, czy preferujemy system nawadniający automatyczny, czy manualny.
- Wybór roślin – dobór odpowiednich gatunków roślin, nie wszystkie się nadadzą do zielonej ściany.
- Pielęgnacja – regularna pielęgnacja, tak jak w przypadku zwykłych roślin doniczkowych też jest tu konieczna; przycinanie, podlewanie, nawożenie, czy kontrola przed szkodnikami.
- Budżet – wielkość, rodzaj technologii i roślin – od tego zależy ile kosztuje ogród wertykalny, przemyślcie najpierw ile pieniędzy jesteście w stanie przeznaczyć na stworzenie zielonej ściany.
- Długoterminowe zaangażowanie – decydując się na zieloną ścianę trzeba brać pod uwagę, że będzie się zobowiązanym do długoterminowej opieki nad nią. To nie jest projekt jednorazowy, a inwestycja na dłużej.
Ogrody wertykalne – gdzie sprawdzą się zielone ściany w domu?
Przy wyborze pomieszczenia w naszym domu, gdzie miałaby się znaleźć zielona ściana przede wszystkim bierzemy pod uwagę ekspozycje na światło oraz wytrzymałość ściany! Konstrukcja z roślinami i ziemią może być bardzo ciężka. Każde wnętrze ma swoją specyfikę, dlatego odpowiednie dostosowanie ogrodu wertykalnego do konkretnego miejsca jest kluczem do jego sukcesu. Najlepiej sprawdzają się jasne pomieszczenia z rozproszonym światłem.
Kilka propozycji od nas:
- Salon – zielona ściana w salonie może dodać przestrzeni głębokości, świeżości oraz stanowić niezwykłą dekorację, gdy wykorzystamy ją w jego centralnym punkcie.
- Kuchnia – w kuchni możemy umieścić zieloną ścianę z ziołami, dzięki czemu będziemy mieć stały dostęp do świeżych ziół (np. bazylia, mięta, rozmaryn). Dodatkowo będzie się dobrze prezentować estetycznie.
- Łazienka – zielone ściany w miejscach o większej wilgotności mogą pomóc w utrzymaniu równowagi wilgotności. W łazience sprawdzą się np. paprocie, czy storczyki.
- Sypialnia – kolejne dobre miejsce na zieloną ścianę. Kwiaty doniczkowe poprawiają jakość powietrza co wpłynie na lepszy sen.
- Pracownia/biuro w domu – rośliny poprawiają koncentrację, redukują stres, oraz dają odpocząć oczom po długim spędzeniu czasu przed komputerem, będzie to idealne miejsce na pionowy ogród.
- Balkon/taras – zielona ściana będzie również dobrym pomysłem na zewnątrz naszych domów, może stać się tam naszą małą oazą zieleni chroniącą nas przez zgiełkiem miast.
Jak widać zieloną ścianę można zamontować niemal w każdym pomieszczeniu w naszych domach. Pamiętajcie jednak, że ogrody wertykalne podobnie jak inne elementy wnętrza powinny harmonizować z resztą otoczenia, dlatego ważne jest aby dostosować wygląd, rodzaj, układ roślin do charakteru danego miejsca!
Ogród wertykalny w domu – jak zrobić zieloną ścianę z roślin?
Koncepcja żywej ściany: część kreatywna
Zaczynamy od wyboru miejsca. Upewnijcie się najpierw, czy miejsce zapewni odpowiednią ilość światła, i czy ściana jest wytrzymała. Ściana musi również być odpowiednio zabezpieczona przed wilgocią, aby nie rozwinęła się pleśń (niektóre systemy mają gotową ścianę np. z plastiku i wtedy nie ma takiego problemu). Opracujcie wstępny projekt, biorąc pod uwagę wielkość przestrzeni oraz rodzaje roślin, które chcecie tam posadzić! Zastanówcie się jakie kształty, kolory i tekstury chcielibyście uzyskać. Czy ma tworzyć konkretny wzór, czy być naturalny? Ścianę można podzielić na różne strefy, chociażby na egzotyczny zakątek albo strefę ziołową. Elementy jak oświetlenie, kamienie czy drewno dodadzą głębi i tekstury. Małe akcenty w postaci strumieni, czy fontann mogą wprowadzić dodatkową relaksującą atmosferę oraz pomóc w nawilżaniu roślin. Połączenie techniki z kreatywnością, żywa ściana może stać się nie tylko ozdobą, ale prawdziwym dziełem sztuki!
Wybór konstrukcji
Kluczowym elementem w tworzeniu ogrodu wertykalnego jest wybór odpowiedniej konstrukcji. Powinna ona wspierać rośliny oraz być dostosowana do indywidualnych potrzeb i estetyki danego pomieszczenia. Poniżej przedstawiamy kilka opcji:
- Siatki i kieszenie – lżejsza opcja, w której umieszczamy rośliny w specjalnych kieszeniach. Jest to idealne rozwiązanie dla mniejszych przestrzeni i są łatwe do instalacji.
- Panele modułowe – gotowe do montażu sekcje, które z łatwością dasz radę samemu łączyć ze sobą. Często zawierają one wbudowany system nawadniania.
- Półki, pojemniki, doniczki – dla tradycjonalistów, półki z pojemnikami na rośliny mogą być dobrym rozwiązaniem. Są łatwe do wprowadzenia zmian, mają większą swobodę w aranżacji.
- Systemy hydroponiczne – umożliwiają one uprawę roślin bez gleby. Woda z nawozem będzie krążyć w systemie i dostarczać roślinom wszystkie ich potrzeby.
Jeśli chodzi o materiał to popularne przy zielonych ścianach jest tworzywo sztuczne, drewno czy metal. Jeśli chcecie umiejscowić ogród wertykalny na balkonie/tarasie musicie uwzględnić również jego odporność na warunki zewnętrzne.
Przy wyborze konstrukcji warto również uwzględnić łatwość w montażu, dostępność materiałów oraz koszty jakie chcemy przeznaczyć. Wybrana konstrukcja powinna być solidną podstawą dla roślin, ale i jednocześnie być estetycznym uzupełnieniem wnętrza, która wytrzyma nam długie lata!
Montaż ogrodu wertykalnego
Przygotowanie ściany
Jeśli ściana jest gipsowa lub drewniana – warto zastanowić się nad dodaniem bariery wodoodpornej, aby zapobiec ewentualnym uszkodzeniom spowodowanym wilgocią. Upewnijcie się również, że ściana jest wystarczająco mocna, aby utrzymać ciężar całego ogrodu.
Instalacja
W zależności od wyboru konstrukcji instalacja może wygląd nieco inaczej. Zamocujcie wybrany system do ściany zgodnie z instrukcją producenta. Zainstalujcie następnie system nawadniający. Może to być zaawansowany system z automatycznym nawadnianiem i kontrolą wilgotności, ale i też prosta konfiguracja z ręcznym podlewanie.
Sadzenie
Zasadźcie kwiaty doniczkowe w wybranym systemie. Uwzględnijcie przy tym ich przyszły wzrost i odpowiednio je rozmieście. Rośliny sadzimy w podłożu przeznaczonym do konkretnych gatunków.
Oświetlenie
Jeśli Wasz ogród wertykalny nie będzie miał dostępu do wystarczającej ilości naturalnego światła możecie zastanowić się nad dodaniem oświetlenia LED przeznaczonego dla roślin.
Jakie rośliny wybrać do zielonej ściany?
Przede wszystkim przy wyborze roślin powinniśmy kierować się ich wymaganiami. Najlepszym rozwiązaniem będą rośliny, które nie mają dużych wymagań, dzięki czemu są łatwiejsze w uprawie. Warto, żeby były również szybko rosnące, aby jak najszybciej uzyskać oczekiwany efekt. Dodatkowo ze względu na ograniczoną przestrzeń do wzrostu korzeni, ważne żeby były to rośliny doniczkowe nie wymagające dużej ilości miejsca.
Wertykalny ogród może skupiać się na jednym typie roślin i tworzyć jednolity wygląd, ale często mieszane są jednak różne gatunki, aby uzyskać różnorodność – w tym wypadku ważne jest, aby gatunki roślin miały podobne wymagania.
Oto kilka żywych roślin, które sprawdzają się w zielonych ścianach we wnętrzach:
- Epipremnum – gatunek roślin pnących, poradzi sobie niemal w każdych warunkach, rośnie bardzo szybko
- Skrzydłokwiat – oprócz długich, błyszczących liści charakteryzuje się licznie kwitnącymi, białymi kwiatami
- Paproć – rodzima alternatywna dla tropikalnych klimatów
- Zielistka – tworzy gęste, dekoracyjne kępki liści
- Bluszcz – łatwy w uprawie, jego szybko rosnące pnącza tworzą piękny, kaskadowy efekt
- Filodendron pnący – filodendron pnący jest to piękna odmiana pnącza o aksamitnych liściach
- Scindapsus – kolejne szybko rosnące pnącze bardzo łatwe w uprawie
- Maranta – roślina o pięknie wybarwionych, ozdobnych liściach, która nie jednego zachwyci swoim wyglądem
- Fikus – elegancka roślina, którego wielobarwne liście na pewno wyróżnią się w domu
- Trzykrotka – urocza roślina o charakterystycznych pasiastych listkach i wiszącym pokroju
- Monstera – królowa miejskiej dżungli o małych wymaganiach, szybko rośnie
- Storczyk – jest to tzw. epifit, który nie potrzebuje do rozwoju gleby, składniki odżywcze i wodę czerpie z powietrza
Żywe rośliny doniczkowe w ogrodzie wertykalnym na balkonie/tarasie:
Stanowisko słoneczne:
- Sukulenty np. rojnik, aloes, agawa
- Rośliny ziołowe np. lawenda, rozmaryn, szałwia
- Trawy ozdobne np. stipa, miskantStanowisko półcieniste:
- Paprocie
- Bluszcz
- BegonieStanowisko cieniste:
- Hosty
- Primula
- Runianka
Wertykalne ogrody ze sztucznych roślin
Jednym z popularnych wyborów jest, także stworzenie wertykalnego ogrodu ze sztucznych roślin. Jest to idealne rozwiązanie dla osób, którzy nie są w stanie zapewnić odpowiednich warunków do rozwoju roślin doniczkowych lub gdy szukamy czegoś wymagającego minimalnej pielęgnacji.
Taki ogród wertykalny posiada zalety w postaci małej pielęgnacji, długotrwałości i wszechstronności. Jest to również dobry wybór dla osób z alergenami. Jednak nie uzyskamy tak realistycznego wyglądu jak dzięki zielonej ścianie z żywych roślin. Pomimo tego, że takie zielone ściany nie wymagają pielęgnacji roślin to może gromadzić kurz i będzie potrzebne sporadyczne czyszczenie, żeby zachować świeży wygląd.
Ściana z mchu – jak ją zrobić?
W domowym ogrodzie wertykalnym sprawdzi się również ściana z mchu. Taka zielona ściana jest stosunkowo łatwa do pielęgnacji, nie wymaga za dużo miejsca, a jej wykonanie jest proste. Najpierw musicie się zaopatrzyć w odpowiednią płytę lub ramę np. płyta korkowa, płyta z MDF, czy specjalna siatka z tworzywa sztucznego. Następnie za pomocą kleju florystycznego przyklejamy do niej mech (np. mech chrobotek, mech płaski, mech gąbczasty) delikatnie go przyciskając. Mech powinien być wysuszony przed przyklejeniem go do płyty. Gdy klej dobrze wyschnie i mech będzie mocno przytwierdzony, można zawiesić dekorację na wybranej ścianie. Biorąc pod uwagę ciężar konstrukcji oraz wielkość wybierz odpowiednie mocowanie.
Mech nie wymaga podlewania w tradycyjny sposób – wystarczy go spryskiwać wodą raz na jakiś czas, aby miał odpowiedni poziom wilgotności. Pamiętajcie także, aby unikać bezpośredniego nasłonecznienia mchu!
Żywa ściana w domu – jak o nią dbać?
Ogród wertykalny to nie tylko dekoracja wnętrza, ale i ekosystem w miniaturze, w którym musimy pamiętać o regularnej pielęgnacji. Oto kilka wskazówek jak poprawnie dbać o zieloną ścianę:
- Nawadnianie – w zależności od użytego systemu – zieloną ścianę możemy nawadniać manualnie lub automatycznie. Systemy automatyczne mają wbudowane czujniki wilgotności i dostarczają wodę wtedy, gdy jest to konieczne. Ważne jest, aby zapewnić równomierne nawodnienie całej ściany. Korzenie nie powinny być ani zbyt mokre, ani zbyt suche.
- Światło – jak było kilkukrotnie pisane wyżej w artykule większość roślin potrzebuje jasnego, ale rozproszonego światła. W przypadku niewystarczającej ilości światła naturalnego można rozważyć dodatkowe oświetlenie w postaci specjalnych lamp do roślin. Tu odsyłamy do naszego artykułu na temat sztucznego oświetlenia dla roślin, gdzie znajdziecie szczegółowy opis.
- Nawożenie – ważne jest aby regularnie dostarczać roślinom składniki odżywcze. Użyjcie nawozów dostosowanych do konkretnych potrzeb roślin na Waszej zielonej ścianie.
- Kontrola szkodników i chorób – monitorujcie ogród wertykalny pod kątem występowania szkodników np. mszyc, przędziorków czy wełnowców. W przypadku ich pojawienia się zastosujcie zgodnie z zaleceniami producenta odpowiednie ekologiczne środki. W przypadku chorób jak np. pleśń, czy plamy na liściach pozbądźcie się zarażonych części roślin oraz zastosujcie odpowiednie środki ochrony roślin.
- Przycinanie – regularnie przycinajcie rośliny, tak aby kontrolować ich wygląd i zachować estetyczny wygląd zielonej ściany. Usuwajcie chore i zwiędłe części.
- Wentylacja – dobre krążenie powietrza wokół ogrodu wertykalnego zapobiegnie rozwijanie się chorób oraz wspomoże proces fotosyntezy.
- Zastępowanie roślin – w przypadku, gdyby niektóre rośliny osłabły lub umarły zastąpcie je nowymi egzemplarzami.
Zielona ściana – jakie są jej zalety?
Ogród wertykalny ma mnóstwo zalet! Poprawia jakość powietrza, rośliny pochłaniają kurz, redukują hałas, a dodatkowo dodają życia i koloru do wnętrz i ścianom zewnętrznym. Regulują także wilgotność, co jest korzystne dla suchych pomieszczeń oraz pełnią funkcję termiczną. Na zewnątrz wspierają bioróżnorodność przyciągając owady i ptaki! A przede wszystkim poprawią Wasze samopoczucie redukując stres i zwiększając produktywność. Patrzenie w rośliny przyniesie ulgę waszym oczom, zmniejszając przy tym takie objawy jak np. ból głowy.
Wady ogrodów wertykalnych
Chociaż ogrody wertykalne dają dużo korzyści to niestety ich wadą przede wszystkim może być koszt wykonania, dlatego przed przystąpieniem założenia ściany np. w kuchni czy sypialni zróbcie orientacyjny kosztorys. Ile kosztuje zielona ściana zależy przede wszystkim od rozmiaru ściany, systemu nawadniania, oświetlenia i ilości i rodzaju roślin.
Mobilna zielona ściana z zamkniętym obiegiem wody
Ciekawym, ekologicznym i nowoczesnym rozwiązaniem jest mobilna zielona ściana tzw. “mobilny green wall”. Jest to przenośna konstrukcja, na której rosną rośliny. Woda krąży pomiędzy roślinami, a zbiornikiem co zapewnia im stale nawodnienie – zamknięty obieg wody. Nadmiar wody jest gromadzony z powrotem w zbiorniku i ponownie używany. W ten sposób minimalizowana jest ilość zużywanej wody. Dodatkowym atutem jest możliwość przestawiania jej w dowolne miejsce. Jednak decydując się na ogród wertykalny w obiegu zamkniętym należy pamiętać, że trzeba będzie mu poświęcić trochę więcej czasu na pielęgnacje. Dodatkowo trzeba będzie dolewać wody do zbiornika, minimum raz w tygodniu oraz go czyścić z brudu i osad.
Żywe ściany na wymiar
Zaprojektowanie żywej ściany można zlecić, także profesjonalnej firmie. Wiele firm tworzy żywe ściany na wymiar i tworzą indywidualny projekt dopasowując się do konkretnych wymiarów i stylistyki pomieszczenia oraz Waszych upodobań. Skorzystanie z takiej usługi jest to świetny pomysł jeśli nie macie czasu na samodzielne zaprojektowanie oraz montaż, jednak musicie brać pod uwagę, że koszty mogą być większe!
Ogród wertykalny w domu – zielona rewolucja we wnętrzu
Zanurzcie się w zieleni bez opuszczania Waszych domów! Tworzenie ogrodu wertykalnego w pomieszczeniach jest procesem kreatywnym i dosyć wymagających, ale satysfakcja z wykonania go będzie przeogromna. Niezależnie czy zdecyduje się na projekt DIY, czy skorzystacie z usług profesjonalistów ważne jest przede wszystkim, aby pamiętać o prawidłowej pielęgnacji i miłości do roślin. Czy jesteście gotowi na zieloną rewolucję w Waszych wnętrzach?
